Nieuws

Stad Gent en Parket Gent klaar om schijnsamenwonen aan te pakken

2 oktober 2013

Vanaf donderdag 3 oktober 2013 wordt schijnsamenwonen op dezelfde manier aangepakt als schijnhuwelijken. Om de veranderde wetgeving vanaf dag 1 goed te kunnen opvolgen, werd de Cel Schijnhuwelijken binnen de Gentse Dienst Burgerzaken omgedoopt tot de Cel Schijnrelaties. Dankzij een verschuiving binnen de dienst zal het team bovendien kunnen uitbreiden van 4 naar 6 medewerkers zodat wekelijks in totaal 17 gesprekken afgenomen kunnen worden van personen die via een huwelijk of wettelijke samenwoonst verblijfsrecht kunnen verkrijgen. De Cel Schijnrelaties zal in haar onderzoek nauw samenwerken met het Gentse Parket, dat lichtte Sofie samen met Substituut van het Gentse Parket Ann Lukowiak toe op een persconferentie op woensdag 2 oktober.

 

Algemene context

De strijd tegen schijnhuwelijken en schijn-wettelijk samenwonen vormt een onderdeel van het Federale beleid om illegale immigratie te bestrijden. Hierbij maken malafide mensen misbruik van het huwelijk of wettelijk samenwonen om verblijfsrecht te verkrijgen in België. Een dossier wordt als schijnhuwelijk of een schijnsamenwoonst bestempeld als blijkt dat één van beide partners niet huwt of gaat samenwonen uit liefde of voor juridische of fiscale redenen maar enkel om verblijfsrecht te verkrijgen.

Het Parket, de federale Dienst Vreemdelingenzaken (indien één van beide partners nog in het buitenland verblijft) en de Stad Gent treden als partners op om misbruiken op te sporen.


Onderzoek schijnhuwelijken sinds 1999

De Cel Schijnhuwelijken van de Stad Gent gaat bij elk voorgenomen huwelijk tussen een Belg met een niet EU-burger zonder legaal verblijf na of één van de betrokkenen verblijfsrecht kan verkrijgen. Indien dit het geval is, worden deze koppels uitgenodigd voor een gesprek.

Aan de hand van verschillende indicatoren bekijkt de Cel Schijnhuwelijken tijdens het gesprek of het al dan niet om een ‘verdacht’ dossier gaat. Worden er geen elementen gevonden die wijzen op een schijnhuwelijk, dan kan het huwelijk voltrokken worden op de voorziene huwelijksdatum. Voldoet het echter wel aan één of meerdere indicatoren, dan wordt het dossier overgemaakt aan het Gentse Parket. Zij hebben twee maanden de tijd om te onderzoeken of het wel degelijk om een schijnhuwelijk gaat of niet. Hierbij komen verschillende aspecten aan bod die moeten toelaten om een gemotiveerd advies te formuleren, waarbij de kennelijke intentie van de huwelijkspartners om een duurzame relatie uit te bouwen wordt onderzocht. Als het Gentse Parket negatief adviseert, wordt de voltrekking van het huwelijk geweigerd. Indien wel wordt overgegaan tot de voltrekking van dergelijk huwelijk, kan het parket alsnog beslissen om het op te volgen en zo nodig nietig te laten verklaren, met intrekking van het verblijfsrecht tot gevolg.


Cijfers

De Cel Schijnhuwelijken onderzoekt jaarlijks een kleine 300 huwelijksdossiers. Het gaat om huwelijksaanvragen in Gent of buitenlandse huwelijken die in Gent geregistreerd worden en zijn vooral afkomstig van Turken (30%), Marokkanen (10%) en
Ghanezen (6%). In 2012 werden er van de onderzochte dossiers 70 naar het Gentse Parket doorgestuurd. 54% daarvan werden uiteindelijk door het Parket ongunstig geadviseerd.


Wat verandert er vanaf 3 oktober 2013?

Met de veranderde wetgeving rond schijnrelaties die op donderdag 3 oktober 2013 in voege treedt, worden de straffen voor het aangaan van een schijnhuwelijk zwaarder en kan nu ook schijnsamenwonen worden aangepakt. Daar was met het aanpassen van de vreemdelingenwetgeving immers een achterpoortje ontstaan: sinds 2008 konden vreemdelingen immers ook via wettelijk samenwonen verblijfsrecht bekomen. Er werd vastgesteld dat na een weigering van een huwelijk, de partners veelal wettelijk gingen samenwonen. In Gent werden in 2008 een 40-tal huwelijksdossiers geweigerd. In een kleine helft van de gevallen, besloten de personen in kwestie nadien wettelijk te gaan samenwonen.


Sinds 2011 kunnen personen niet meer wettelijk gaan samenwonen na een weigering van een huwelijksdossier wegens vermoeden van schijnhuwelijk. Uit cijfers blijkt dat personen die verblijfsrecht wilden bekomen, geen huwelijksdossier meer opstartten maar meteen wettelijk gingen samenwonen. Men stelde ook vast dat vanaf het moment dat personen aanvoelden dat hun huwelijksaanvraag zou worden geweigerd, ze hun dossier zelf annuleerden en meteen gingen wettelijk samenwonen. Met de veranderde wetgeving wordt dit achterpoortje gesloten.


Versterking Cel Schijnrelaties

Met een 1.100 koppels die jaarlijks in Gent wettelijk gaan samenwonen, wordt de werkdruk voor de dienst Burgerzaken gevoelig verhoogd. De Cel Schijnrelaties krijgt via interne mobiliteit dan ook versterking van 2 extra medewerkers. Om de lading ook beter te dekken werd de Cel Schijnhuwelijken omgedoopt tot de Cel Schijnrelaties. Tot nu toe konden de medewerkers zo’n 11 gesprekken per week afnemen van koppels die verblijfsrecht kregen door te huwen. Dat gemiddelde zal dankzij de extra medewerkers kunnen stijgen tot 17 per week. Geschat wordt dat van de 1.100 dossiers voor wettelijk samenwonen, er een 100-tal zal moeten worden onderzocht.


Reactie

‘Het is een goede zaak dat ook schijnsamenwonen vanaf 3 oktober aangepakt kan worden’, aldus schepen voor Burgerzaken Sofie Bracke. ‘Uit algemene cijfers blijkt dat steeds meer mensen dit achterpoortje gebruikten om hier verblijfsrecht te verkrijgen. Met de aparte Cel Schijnrelaties willen we hier dan ook volop inzetten om het aantal misbruiken zo klein mogelijk te maken. Want maar al te vaak schuilen achter deze dossiers menselijke drama’s. Het gaat soms om gedwongen huwelijken, maatschappelijk kwetsbare personen die op deze manier gebruikt worden, enz.’, aldus Sofie Bracke.


‘Het is inderdaad een goede zaak dat de federale overheid een prioriteit gemaakt heeft van de aanpak van misbruik van verblijfsrecht in het kader van illegale migratie’, bevestigt Ann Lukowiak van het Gentse Parket. ‘Tot op vandaag had het parket maar weinig mogelijkheden om tussen te komen bij de vaststelling van een schijn wettelijke samenwoonst. De nieuwe wet maakt het mogelijk om het integraal en eenvormig beleid dat reeds van kracht was binnen het gerechtelijk arrondissement Gent een sluitstuk te geven.’