De Gentse Cel Schijnrelaties viert in 2015 haar 15de verjaardag. In 15 jaar tijd onderzocht de Cel Schijnrelaties 4.400 dossiers. Na onderzoek door het Gentse parket werden in totaal  527 dossiers geweigerd. Naar aanleiding van de verjaardag van de Cel Schijnrelaties wordt op dinsdag 31 maart 2015 een studievoormiddag georganiseerd rond het thema. Verschillende experts uit het werkveld debatteren er over de nieuwe tendensen en noden. Bevoegd staatssecretaris Theo Francken licht in het slotwoord zijn beleid rond het thema toe.

‘In de meeste dossiers die in vooronderzoek gaan bij onze Cel Schijnrelaties gaat het wel degelijk om mensen die elkaar graag zien en willen huwen’, aldus Sofie. ‘Slechts een kleine minderheid wordt uiteindelijk doorgestuurd naar het Gentse parket voor verder onderzoek. Dat komt in de eerste plaats door de goede werking van onze Cel. Mensen worden op die manier op voorhand al afgeschrikt om te proberen via deze weg een verblijfsstatuut te verkrijgen. We merken wel dat in 64% van de dossiers die we doorstuurden naar het parket er wel degelijk meer aan de hand is dan twee mensen die uit liefde willen trouwen met elkaar. Achter deze cijfers schuilen vaak menselijke drama’s. Het gaat soms om gedwongen huwelijken, maatschappelijk kwetsbare personen die op deze manier gebruikt worden, enz. In het geval van schijnerkenningen worden kinderen gebruikt om verblijfsrecht te bekomen. Dat zijn dus kinderen die moeten opgroeien met een ouder die enkel op papier bestaat. Met onze Cel Schijnrelaties willen we het aantal misbruiken dan ook zo veel mogelijk terugdringen. Al merken we dat mensen die misbruik willen maken van het systeem spitsvondiger worden en nieuwe manieren vinden om toch verblijfsrecht te krijgen. We hopen dat de staatssecretaris snel werk maakt van wat in het regeerakkoord staat en dat hij aan de slag gaat met de signalen van de sector.’

Cijfers

In het eerste jaar van de Cel Schijnrelaties werden 4 dossiers onderzocht en doorgestuurd naar het Gentse parket. Het parket weigerde daarvan 3 huwelijksdossiers. In 2014 onderzocht de Cel 484 dossiers van huwelijken in Gent, buitenlandse huwelijken en wettelijke samenwoonsten. 57 dossiers riepen voldoende vragen op om verder onderzocht te worden door het parket waarna er 56 werden geweigerd.

Sinds 1 oktober 2013 kan de Cel ook wettelijke samenwoonsten onderzoeken. In 2013 werden nog 19 dossiers onderzocht, waarvan 3 doorgestuurd naar het parket, die 2 ervan weigerde. In 2014 onderzocht de Cel 92 samenwoonstdossiers. 23 daarvan werden naar het parket gestuurd en daarvan werden 19 dossiers geweigerd.

In totaal werden op 15 jaar tijd 4.400 dossiers onderzocht door de Gentse Cel Schijnrelaties, Ongeveer 20% (825) van die dossiers werden uiteindelijk doorgestuurd naar het Gentse parket voor verder onderzoek. Maar van die 20% oordeelde het Parket wel in 64% (527) van de gevallen dat het huwelijk niet mocht doorgaan of dat de wettelijke samenwoonst ontbonden moest worden.

In de meerderheid van de dossiers gaat het om Turken (ongeveer 30%) en Marokkanen (ongeveer 10%). In de top vijf van de nationaliteiten verschijnen afwisselend vaak Tunesiërs (ongeveer 4%), Ghanezen (ongeveer 6%), Algerijnen (ongeveer 4%) en sinds enkele jaren ook Nederlanders (ongeveer  4%).

Nieuwe tendensen

Schijnerkenningen

Nadat het in 2013 mogelijk werd om ook wettelijke schijnsamenwoningen te onderzoeken en te weigeren, wordt nu vastgesteld dat via de erkenning van een kind mannen of vrouwen een verblijfsrecht proberen te bekomen. Dat kan een illegale vrouw zijn die haar kind door een Belgische man laat erkennen of een illegale man die vraagt het kind van een Belgische vrouw te mogen erkennen. Dat gebeurt soms tegen betaling of door misleiding of als vriendendienst.

De Cel Schijnrelaties kan zo’n erkenning niet tegenhouden maar op vraag van het Gentse parket worden dossiers waar twijfel over bestaat wel doorgestuurd voor verder onderzoek. Het parket kan beslissen om via de rechtbank een procedure te starten om de erkenning nietig te verklaren, waarna het verworven verblijfsrecht ingetrokken kan worden op basis van fraude.

Jaarlijks worden in Gent  ongeveer 1.700 kinderen erkend. Vorig jaar werden 17 dossiers doorgestuurd naar het parket.

Belgiëroute

Sinds 2009 duiken systematisch Nederlanders op in de top 5 van nationaliteiten in de onderzochte dossiers van de Cel Schijnrelaties. Nederlanders en hun buitenlandse partner komen tijdelijk naar ons land om, gebruik makend van de Europese wetgeving, de strenge regels rond gezinshereniging in Nederland te omzeilen. Enkel in geval van fraude via het aangaan van een schijnrelatie kan de Gentse Cel optreden. 

Werkwijze van Cel Schijnrelaties

Bij elke voorgenomen huwelijk of wettelijke samenwoonst waarbij één van de betrokkenen verblijfsrecht kan verkrijgen, voert de Cel Schijnrelaties van de Stad Gent een vooronderzoek uit. Aan de hand van verschillende indicatoren bekijkt de Cel Schijnrelaties of het al dan niet om een ‘verdacht’ dossier gaat en wordt het koppel uitgenodigd voor een gesprek. Worden er geen elementen gevonden die wijzen op een schijnhuwelijk of -samenwoonst, dan kan het huwelijk voltrokken worden op de voorziene huwelijksdatum of kan de wettelijke samenwoonst geregistreerd worden. Worden er wel verdachte elementen gevonden dan wordt het dossier overgemaakt aan het Gentse parket. Zij hebben in totaal vijf maanden de tijd om te onderzoeken of het wel degelijk om een schijnhuwelijk of schijnsamenwoonst gaat of niet. Daarbij komen verschillende aspecten aan bod die moeten toelaten om een gemotiveerd advies te formuleren, waarbij de kennelijke intentie van de huwelijkspartners om een duurzame relatie uit te bouwen wordt onderzocht. Als het Gentse parket negatief adviseert, wordt de voltrekking van het huwelijk of de registratie van de wettelijke samenwoonst geweigerd. Het parket, de federale Dienst Vreemdelingenzaken (indien één van beide partners nog in het buitenland verblijft) en de Stad Gent treden in dit verhaal als partners op om misbruiken op te sporen.