Op de gemeenteraad van januari werd er gedebatteerd over mijn deelname aan een VOKA-studiebezoek aan Israël. Hieronder kan je lezen waarom ik 200% overtuigd ben van het belang van deze inspiratiereis en dus ook in die zin antwoordde in de gemeenteraad: 

Beste raadsleden,

Uiteraard ben ik, en met uitbreiding het ganse college, niet ongevoelig voor de Israëlische-Palestijnse kwestie en het schenden van de mensenrechten in het bijzonder. Deelnemen aan dit studiebezoek is dan ook geenszins een politiek statement of een legitimatie van een bepaald regime. Maar doe ik louter vanuit een economisch en innovatief standpunt.

Laat me toe eerst even chronologisch stil te staan bij de feiten van de laatste dagen en weken.

Vrijdag 10 januari keurde het college van schepenen en burgemeester mijn deelname aan de Voka inspiratiereis naar Israël goed.

Maandag 13 januari contesteerde de PVDA mijn deelname aan de inspiratiereis aan de hand van een persbericht. Daarop volgde ook voorliggend voorstel van raadsbesluit.

Donderdag 16 januari vroeg ik in naam van het ganse college een advies aan de Stedelijke Adviesraad Noord-Zuidsamenwerking (STANZ) over de deelname van Stad Gent aan de Voka inspiratiereis rekening houdend met het inhoudelijk programma en specifiek de bezoeken waar ik zal aan deelnemen.

Toegegeven, dit was beter vroeger in het proces gebeurd. Binnen een breder mensenrechtenkader moeten we bekijken hoe we dit in de toekomst beter kunnen aanpakken.

Op vrijdag 17 januari gaf de STANZ een ongunstig advies. Een advies dat enerzijds spontaan werd afgeleverd. Anderzijds vond het college het dus waardevol om voor de bezoeken van de schepen een aftoetsing te hebben naar de inhoudelijke elementen van de bedrijven die bezocht worden. 

Waarom is een deelname van de Stad Gent gewenst vanuit economisch, innovatief standpunt?

Vorig jaar nam ik deel aan een techtrip naar China. Toen heb ik mogen ervaren dat waardevolle contacten tussen de deelnemers, zeker in combinatie met inspirerende bezoeken, kunnen uitmonden in een versterkt beleid . Enkele zaken hiervan zullen terugkomen in mijn beleidsnota, zoals de verdere invulling van het Wintercircus en het realiseren van een ICT-hub in de haven.

Waarom nu Israël? Zonder discussie behoort Israël, ook "Silicon Wady" genoemd, tot de 3 belangrijkste technologie ecosystemen van de wereld. Israël telt het hoogste aantal startups per capita ter wereld en een 40% van het bnp komt uit de techsector. Ze staan sterk in digitale economie, clean tech, medtech en automotive. Laat dat nu de sectoren zijn waarin de Gentse economie ook sterk staat. Bovendien heeft dit stadsbestuur de niet mis te verstane doelstelling om samen met alle partners Gent economisch tot een Technologiehoofdstad van Europa te laten uitgroeien.  Ik wil hier naartoe werken door extra in te zetten op health tech, digitale economie, biotech en life sciences als speerpunten van de Gentse economie.

Waarom is dit zo een belangrijke beleidsdoelstelling? Niet louter omwille van de technologie op zich. Maar omdat een sterke toekomstgerichte economie jobs en welvaart creëert. En minstens even belangrijk: omdat zo fundamentele maatschappelijke uitdagingen worden aangepakt. Zonder cleantech geen noodzakelijke transitie naar een klimaat-neutrale economie en zonder healthtech geen excellente en betaalbare gezondheidszorg. UZ Gent bijvoorbeeld ontwikkelt zelf gentherapie om kanker- of hiv te bestrijden en biedt die behandelingen zonder winst aan. Behandelingen die anders onbetaalbaar zijn. Dat is toch ongezien straf!  

Net het inzetten op healthtech is mijn drijfveer om deel te nemen aan de inspiratiereis.

De inspiratiereis heeft immers een belangrijke focus op healthtech. Het deelnemersveld bevestigt dit. UGent, UZ Gent, Maria Middelares en Imec bijvoorbeeld, deze respectabele Gentse organisaties vaardigen belangrijke vertegenwoordigers af om deel te nemen. Ze doen dit omdat er gerenommeerde bedrijven en instellingen zijn met baanbrekende toepassingen. Maar wat vooral onze deelname triggert is hoe ze in de regio van Tel Aviv erin geslaagd uit te groeien tot een interessante regio op vlak van healthtech. In het bijzonder het Sheba Medical Center is een voorbeeld voor de wereld van hoe technologie een nieuw tijdperk voor de gezondheidszorg aankondigt. Dit bezoek zal dan ook het hoogtepunt van de inspiratiereis worden.

Dit brengt me terug naar mijn eigen drijfveer in mijn economische beleid.

De HealthTech cluster in de ruime Gentse regio staat momenteel al sterk. Zo bieden bijvoorbeeld 15% van de alle Startups en Scale-ups in het Gentse ecosysteem een HealthTech product en/of service aan. In Gent hebben we naast die Tech-bedrijven ook 4 grote ziekenhuizen. Spelers als het Universitair Ziekenhuis, de ziekenhuizen Maria-Middelares, Jan-Palfijn, Sint-Lucas, maar ook de Gentse Universiteit, IMEC, ORSI en farma-bedrijven genereren immense toegevoegde waarde in een maatschappelijk bijzonder belangrijk domein.

In mijn beleidsnota zal ik dan ook voorstellen om sterk in te zetten op een regionale samenwerking rond healthtech. Ik voel duidelijk aan dat de diverse Gentse spelers hier niet enkel toe bereid zijn maar dat er ook een duidelijke vraag is naar de Stad Gent om hier mee de schouders onder te zetten. M.a.w. we willen inzetten op het verder ontwikkelen van de Gentse healthtech sector tot een Ghent Health District.

Een toonaangevend health district, dit is net wat men in Tel Aviv gerealiseerd heeft. Deelname aan de inspiratiereis maakt het dus mogelijk om ter plaatse te kunnen bekijken en bespreken hoe men dit precies aangepakt heeft. Bovendien kan ik dit meteen samen met de belangrijkste Gentse partners bespreken. Ik hoop dat dit voor iedereen verduidelijkt waarom ik aan deze studiereis wil deelnemen.

En laat er geen twijfel over bestaan. We gaan daar naartoe met een zeer kritische blik. We gaan daar niet naartoe met het doel samenwerkingsverbanden op te zetten met Israëlische bedrijven en instellingen. Maar om met de Gentse partners verder te bouwen aan een Ghent Health District.

Betekent dit dat ik ongevoelig ben voor de kritiek die er gekomen is op het inhoudelijk programma omwille van mogelijke linken met het regime, het leger en in het bijzonder activiteiten waarbij mensenrechten geschonden worden? En blind een economische koers wil varen? Zeker niet .

We hebben hier trouwens veel en goed over gedebatteerd binnen het college. Met veel wederzijds begrip. En laat mij ook vooral duidelijk zijn. Het advies van de STANZ is voor mij geen vodje papier. Ik apprecieer hun genuanceerd advies en zal mijn persoonlijk programma ook aanpassen aan hun advies.

Ik wil eerst de STANZ bedanken om dit waardevol advies te geven binnen zo een kort tijdsbestek. Zoals ik al aangaf, is er nood aan nieuwe en betere afspraken binnen een ruim mensenrechtenkader. Een opdracht die we binnen het college oprecht en doordacht ter harte zullen nemen.

Wat betreft de inhoud van het advies zijn volgende elementen voor mij cruciaal. Ik volg vooreerst hun visie dat een bezoek aan Israël niet uitgesloten mag worden omwille van het regime van dat land. Er moet verder gekeken worden dan dat.

Voor het voltallige college is er immers een onderscheid tussen twee zaken: het land Israël en de geplande bezoeken in het kader van de studiereis.

De STANZ stelt wel vast dat een aantal bedrijven en instellingen van het ruimere Voka-programma banden hebben met het Israëlisch leger of het leger als klant heeft omdat hun producten ook gebruikt kunnen worden in militaire toepassingen. Dit gaat dan over “dual use” producten.

Wat betreft mijn eigen programma vernoemt de STANZ het bedrijf Cortica als problematisch omwille van dual use. Hun bewakingscamera’s worden gebruikt bij de afscheidingsmuur, illegale nederzettingen en check points. Mijn bezoek hield niet zozeer betrekking tot deze activiteiten van het bedrijf maar tot hun automotive poot. Namelijk AI-toepassingen voor zelfsturende auto’s.

Vanuit het voorzichtigheidsprincipe heb ik daarom in samenspraak met Voka mijn programma aangepast en zal ik 3PWL bezoeken. Een cleantech-bedrijf dat afval verwerkt naar bioplastics. Een activiteit die perfect past binnen het economisch beleid van onze stad.

Ik heb ook goed en diepgaand overleg gepleegd met Voka over het advies van de STANZ mbt de rest van hun programma.

Voka geeft aan dat voor hun de vrijheid van handelen maar zeker ook van denken primordiaal zijn. Ik vind dat we in dit debat bij het tweede toch eens moeten stilstaan. Vrijheid van denken. Of misschien nog beter verwoord: durf denken.

Een bezoek aan een gecontesteerd bedrijf of instelling betekent niet dat je zomaar hoeft mee te gaan in hun zienswijze. We moeten net onze blik op de wereld houden en vaststellen wat goed is maar ook wat niet goed is of zelfs verwerpelijk is.  Als we enkel nog blijven vastzitten in ons eigen gelijk en niet meer in discussie gaan, hebben we geen enkele autoriteit meer om uitspraken te doen over anderen.

Dit leidt me ten slotte tot een laatste bedenking die ik nog wil meegeven. Vorig jaar nam ik ook deel aan een Voka inspiratiereis naar China. Ook een techtrip. Want China zet zeer sterk in op digitale economie.

We hebben toen Huawei bezocht en het was een eye-opener om te zien hoe het Chinees regime technologie inzet om de eigen burgers te volgen. Dit was zeer verhelderend voor mij als beleidsmaker. Voor mij maakte dit duidelijk dat Huawei geen stadspartner kan zijn wat betreft de uitrol van een 5G-netwerk.

Het kan dus net zeer verrijkend zijn om met een kritische ingesteldheid zulke zaken te bezoeken. Op zich begrijp ik dus zeker dat Voka en deelnemers zoals de UGent hieraan vasthouden. Er is immers een wezenlijk verschil tussen het bezoeken van een bedrijf of een instelling en het werkelijk aangaan van een samenwerkingsverband.  

Collega’s: we kunnen stilaan concluderen; de elementen en argumenten zijn uitgewisseld.

Het gaat hier om een inspiratiereis samen met vele andere, gewaardeerde en kritische partners. Geen handelsmissie, geen staatsbezoek, geen politiek statement. Laat ons dat er ook niet van maken.

Ook al gaat het om een inspiratiereis, toch zijn de bezoeken waar ik aan zal deelnemen gescreend in het advies van de STANZ. Op de bezoeken waar ik zal aan deelnemen zijn geen opmerkingen gekomen. Het bezoek aan Cortica is in het officiële programma vervangen door een ander bezoek.

Foto: @Wannes Nimmegeers