Tijdens de eerste drie weken van januari hebben zich 99 Bulgaren en 13 Roemenen aangemeld voor de start van een procedure van langverblijf (bijlage 19) bij het loket Migratie van de Stad Gent. Het is te vroeg om te stellen of het gaat om Unieburgers die nieuw zijn in de stad of burgers die in Gent verbleven onder een ander statuut.

“Eerst en vooral wil ik benadrukken dat het om cijfers gaat van 3 weken", aldus Sofie. "Het is dus nog erg vroeg om conclusies te trekken. We merken inderdaad dat er zich nu meer Bulgaren en Roemenen aanmelden aan onze loketten om de procedure tot langverblijf op te starten. De cijfers geven ook duidelijk weer dat er een verschuiving zit in het soort statuten waaronder de Bulgaren zich laten inschrijven. Vooral de statuten ‘zelfstandige’ en ‘gezinshereniger’ dalen sterk ten voordele van de statuten ‘werkzoekende’ en ‘werknemer’. Wat we echter niet uit deze cijfers kunnen filteren is om hoeveel mensen het gaat die zich voor het eerst in Gent komen aanmelden. In deze cijfers zitten ook de mensen die zich eerder inschreven via een ander statuut, bv een Bulgaarse zelfstandige en zich nu opnieuw inschrijven als werknemer of werkzoekende. In deze cijfers zitten ook mensen die momenteel hier via kortverblijf  (3maand) zijn en zich nu aanmelden voor langverblijf. Cijfers van het aantal aanvragen voor kortverblijf tonen een duidelijke daling sinds september 2013. Dat toont aan dat burgers nu sneller voor het langverblijf kiezen dan voor het kortverblijf. Ook bij de mensen aan onze loketten leeft de indruk dat ze heel wat bekende gezichten opnieuw zien opduiken. Hoewel in deze cijfers zeker ook ‘nieuwe’ Bulgaren en Roemenen zullen zitten, kunnen we dus zeker niet spreken van een stormloop. Het is nu zaak dat we de cijfers blijven monitoren zodat we na verloop van tijd de werkelijke impact van het openstellen van de Belgische arbeidsmarkt op de migratie kunnen vaststellen.” 

Sinds 1 januari mogen Roemenen en Bulgaren gebruik maken van het vrij verkeer van werknemers binnen de EU.

Uit de eerste cijfers blijkt dat 99 Bulgaren en 13 Roemenen zich bij het loket Migratie van de Stad Gent aanmeldden. Ter vergelijking: in dezelfde periode van 2013 schreven zich 41 Bulgaren en 3 Roemenen in.

Opvallend is de verschuiving van het soort statuten waarin Bulgaren zich laten registreren. Terwijl in januari 2013 nog 44% van de Bulgaren aangaf via gezinshereniging zich te willen inschrijven, is dat nu nog 21%. Vorig jaar gaf 33% van hen aan een zelfstandige activiteit te beoefenen terwijl het nu nog om slechts 5% gaat. De veranderde wetgeving zorgt ervoor dat Bulgaren vanaf 1 januari 2014 vrije toegang hebben tot de Belgische arbeidsmarkt. Dat zorgt voor een sterke stijging van het aantal Bulgaren dat zich als werknemer inschrijft (van 23% in januari 2013 naar 39% in 2014). Ze kunnen zich sinds 1 januari ook als werkzoekende inschrijven. 35% van de Bulgaren dat zich de eerste drie weken van januari aanmeldde aan het loket Migratie, liet zich onder dit statuut inschrijven.

Deze cijfers tonen duidelijk aan dat het openstellen van de arbeidsmarkt een grote invloed heeft op het statuut dat mensen kiezen. In januari 2013 kozen nog 23% van de Bulgaren voor het statuut van ‘werknemer’ terwijl nu maar liefst driekwart van hen kiest voor het statuut van werknemer/werkzoekende.

Aan welke voorwaarden moeten mensen met statuut werkzoekende/werknemer voldoen:

De Bulgaren die zich via het statuut van werkzoekende aanmelden, moeten binnen een redelijke termijn kunnen aantonen dat ze een reële kans hebben op werk. De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) staat in voor de controle van deze dossiers en bekijkt grondig en oordeelt streng of aan deze voorwaarde is voldaan. Elementen die mee in rekening worden genomen zijn bv het opleidingsniveau, de reeds ondernomen sollicitaties, het volgen van een VDAB-traject...

Gezien de huidige toestand van de Gentse arbeidsmarkt zal het voor nieuwkomers niet vanzelfsprekend zijn om aan een nieuwe job te geraken. Het zal voor velen geen evidente zaak zijn om als werkzoekende een lang verblijfsrecht te krijgen.

Bulgaren die zich als werknemer lieten inschrijven, moeten binnen de 3 maand een arbeidscontract kunnen voorleggen aan DVZ. Bovendien geldt voor werknemers, zoals bij de andere statuten, dat DVZ gedurende 5 jaar de reële situatie blijft controleren. Gedurende die periode kan om gegronde redenen het verblijfsrecht opgezegd worden. Op die manier kan enkel wie een duurzame tewerkstelling vond verblijfsrecht behouden.